بررسی جامع انواع گواهینامه خلبانی

رشته خلبانی هم مانند اکثر رشته ها در مقاطع مختلفی ارائه می‌شود و پس از اتمام تحصیلات در هر کدام از این مقاطع مجوز خاصی به خلبان داده می‌شود. برای آشنایی با انواع گواهینامه خلبانی در ایران همراه ما باشید.

معمولا آموزش‌های خلبانی هواپیما در ایران به دو دسته خلبانی هواپیمای فوق سبک و خلبانی هواپیمای سبک تقسیم می‌شود. قبل از اینکه در مورد انواع گواهینامه خلبانی صحبت کنیم بهتر است با مفهوم هواپیمای سبک و فوق سبک آشنا شوید.

هواپیماهای سبک به هواپیماهایی گفته می‌شود که وزن آنها کمتر از 650 کیلوگرم است. این هواپیماها دارای یک موتور هستند و برای اهداف تفریحی استفاده می‌شود. همچنین ظرفیت این مدل از هواپیماها معمولا 1 تا 2 نفر است. این هواپیماها معمولا، هزینه نگهداری کمتری نسبت به سایر هواپیماها دارند.

هواپیماهای سبک به هواپیماهایی گفته می‌شود که وزن آنها کمتر 5700 کیلوگرم است. در طراحی این وسایل پرنده از یک موتور و یا بیشتر استفاده می‌شود. این هواپیماها در اندازه های بزرگتری ساخته می‌شوند و برای اهداف متعددی به کار گرفته می‌شوند. هواپیماهای مسافربری و تجاری، جزو این دسته از هواپیماها هستند.

گواهینامه خلبانی مربوط به هواپیماهای فوق سبک

گواهینامه خلبانی مربوط به هواپیماهای فوق سبک مناسب افرادی است که به پرواز با هواپیماهای کوچک تر علاقه‌مند هستند. گرفتن مجوزهای مربوط به این هواپیما به زمان و هزینه کمتری نیاز دارد. پس از دریافت این گواهینامه‌ها فرد می‌تواند به صورت مستقل و با هواپیما پرواز کند. گواهینامه خلبانی هواپیمای سبک شامل موارد زیر است:

گواهینامه خلبانی UL-PPL در انواع گواهینامه خلبانی

UL-PPL مخفف عبارت Ultralight Pilot License به معنی گواهینامه خلبانی هواپیمای فوق سبک است. با دریافت این گواهینامه می‌توان با انواع مختلف هواپیماهای سبک برای مقاصد تفریحی و گشت زنی پرواز کرد. باید به این نکته هم توجه کنید که دارنده این مجوز نمی‌تواند با هواپیما برای اهداف تجاری مانند جابه‌جایی مسافر اقدام نماید.

از مهمترین مزیت های این دوره می‌توان به هزینه کمتر، مدت زمان آموزش کوتاه‌تر اشاره کرد. علاوه بر این خلبان با دریافت این مجوز می‌تواند لذت پرواز انفرادی و مستقل با هواپیما را تجربه کند.

• این دوره شامل 90 ساعت آموزش تئوری و 50 ساعت پرواز با هواپیما می‌باشد.

گواهینامه خلبانی UL-CPL

UL-CPL مخفف عبارت Ultralight Commercial Pilot License به معنی گواهینامه خلبانی تجاری هواپیمای فوق سبک است. دارنده این گواهینامه می‌تواند خلبانی را به عنوان شغل خود انتخاب نماید و برای اهداف تجاری مانند جابه جایی مسافر و یا کارهایی نظیر عکس‌برداری هوایی، سمپاشی و سایر مشاغلی که می توان با این نوع هواپیما انجام داد، بپردازد.

از مهمترین مزیت های این دوره علاوه بر زمان کوتاه‌تر و هزینه کمتر به امکان درآمدزایی و اشتغال هم اشاره کرد.

• این دوره شامل 70 ساعت آموزش تئوری و 70 ساعت پرواز با هواپیما است

گواهینامه خلبانی UL-IP

UL-IP مخفف عبارت Ultralight Instructor Pilot است و به معنای استاد خلبان هواپیماهای فوق سبک می‌باشد. افرادی که علاقه مند به آموزش هستند باید این گواهینامه را دریافت کنند. این مجوز به فرد اجازه می‌دهد تا به عنوان استاد خلبان در آموزشگاه‌های هوانوردی مشغول به کار شود.

• برای دریافت گواهینامه خلبانی UL-IP لازم است تا ابتدا گواهینامه UL-CPL را دریافت نمایید و تعداد ساعت پروازی مشخصی را سپری کرده باشید. این دوره شامل 70 ساعت آموزش تئوری و 30 ساعت آموزش پرواز با هواپیما است.

انواع گواهینامه خلبانی هواپیماهای سبک

گواهینامه های خلبانی مربوط به هواپیماهای سبک محدودیت کمتری برای خلبان به همراه دارد و با دریافت این مجوزها فرد می‌تواند با هواپیما های بزرگتر پرواز نماید. همچنین می‌تواند به عنوان یک خلبان مسافربری و تجاری در ایرلاین مشغول به کار شود.

دوره‌های خلبانی هواپیمای سبک معمولا طولانی تر هستند. زیرا نیاز به آموزش‌های تخصصی تری دارند. همچنین هزینه این دوره ها هم نسبت به آموزش‌های خلبانی هواپیماهای فوق سبک بیشتر است.

مقاطع تحصیلی هواپیماهای سبک به 4 دسته تقسیم می‌شود که هر کدام از این مجوزها محدودیت و اختیارات خاصی را برای خلبان به همراه دارد. در ادامه به بررسی هر کدام از این گواهینامه ها می‌پردازیم.

1. گواهینامه خلبانی PPL

گواهینامه خلبانی PPL مخفف Private Pilot License به معنی گواهینامه خلبانی شخصی است. شخصی که این گواهینامه را دریافت کند می‌تواند با هواپیماهای سبک برای مقاصد غیر تجاری پرواز نماید. این انواع گواهینامه خلبانی اولین گام برای ورود به دنیای آسمان است.

در انواع گواهینامه خلبانی PPL دانشجویان باید 220 ساعت آموزش تئوری را با موفقیت سپری نمایند. بعد از اتمام دوره گراند، دانشجویان خلبانی وارد مرحله آموزش پرواز با هواپیما خواهند شد. در این مرحله هم 5 ساعت آموزش پرواز با سیمولاتور (شبیه‌ساز پرواز) ارائه می‌شود. دانشجویان 40 ساعت پرواز با هواپیما را هم در این مقطع تجربه می‌کنند.

2. مقطع تحصیلی خلبانی CPL

برای ورود به دنیای خلبانی تجاری و مسافربری، لازم است تا مقطع تحصیلی خلبانی CPL را با موفقیت سپری نمایید. این دوره که مخفف عبارت Commercial Pilot License و به معنی گواهینامه خلبانی تجاری است. با شرکت در این دوره و دریافت گواهینامه مربوط فرد می‌تواند به عنوان خلبان وارد این صنعت شود و هدایت و کنترل هواپیماهای مسافربری و تجاری را برعهده بگیرد.

مدت زمان تحصیل در این دوره معمولا 18 ماه تا 2 سال  طول می‌کشد. آموزش‌های گواهینامه CPL شامل 270 ساعت آموزش تئوری است و پس از اتمام آموزش‌های گراند 100 ساعت پرواز با هواپیمای تک موتوره، 5 ساعت پرواز با هواپیمای 2 موتوره و 10 ساعت آموزش پرواز با سیمولاتور آموزش داده می‌شود تا دانشجو بتواند مهارت های مورد نیاز برای پرواز با هواپیما را کسب کند.

3. مقطع تحصیلی خلبانی IR

با دریافت گواهینامه خلبانی CPL خلبان مجوز پرواز با هواپیما در شرایط مساعد آب و هوایی و دید کافی را دریافت می‌کند. اما برای اینکه بتواند در تمام ساعات شبانه روز و در شرایط نامساعد جوی و بارندگی پرواز کند لازم است تا مهارت استفاده از ابزار آلات دقیق پروازی را آموزش ببیند. به همین منظور باید در گواهینامه IR ثبت نام و تحصیل نماید.

IR مخفف Instrument Rating است و با اتمام تحصیلات در این مقطع است که خلبان مهارت های لازم برای پرواز با اینسترومنت یا همان آلات دقیق پرواز را آموزش می‌بیند و قادر است تا هواپیما را در شرایط بدون دید کافی هم کنترل نماید.

پیش نیاز این دوره داشتن مدرک خلبانی CPL است و پس از اتمام دوره در پشت گواهینامه فرد ثبت می‌شود. در نتیجه پس از اتمام این دوره گواهینامه جداگانه‌ای برای خلبان صادر نمی‌شود.

مدت زمان تحصیل در مقطع خلبانی IR معمولا 4 تا 5 ماه است. این دوره شامل 180 ساعت آموزش تئوری ، 20 ساعت پرواز با هواپیما و 20 ساعت پرواز با سیمولاتور است.

4. مقطع تحصیلی خلبانی ATPL

این دوره در واقع بالاترین مدرک تحصیلی در دنیای خلبانی است. با اتمام دوره خلبانی ATPL تمامی آموزش‌های لازم برای ورود به دنیای خلبانی تکمیل می‌شود و فرصت های شغلی بیشتری برای خلبانان به وجود می آید.

ATPL مخفف Airline Transport Pilot License و به معنی گواهینامه خلبانی حمل و نقل هوایی است. این دوره به صورت تئوری برگزار می‌شود و شامل 252 ساعت است و معمولا طی 4 ماه برگزار می‍شود.

نتیجه گیری و سوالات متداول درمورد مقطع تحصیلی خلبانی

در این نوشته به بررسی مقطع تحصیلی خلبانی مورد نیاز برای دستیابی به گواهینامه‌های مختلف خلبانی پرداخته شد. مسیر تبدیل شدن به یک خلبان حرفه‌ای، مسیری طولانی و پر از چالش است که نیازمند تلاش، پشتکار و گذراندن دوره‌های آموزشی تخصصی  است. توصیه می‌شود قبل از شروع آموزش های خلبانی هدف خود را از یادگیری پرواز با هواپیما مشخص کنید.

مدت زمان دوره‌های خلبانی چقدر است؟

مدت زمان دوره‌های خلبانی نیز به نوع گواهینامه و ساعات پروازی مورد نیاز بستگی دارد. اما به طور متوسط، چندین ماه تا چند سال طول می‌کشد.

آیا برای خلبانی شدن باید در دانشگاه درس خواند؟

نه، بسیاری از افراد بدون داشتن مدرک دانشگاهی، با گذراندن دوره‌های آموزشی تخصصی در آموزشگاه‌های هوانوردی، موفق به اخذ گواهینامه خلبانی شده‌اند. برای ثبت نام در آموزشگاه خلبانی داشتن مدرک تحصیلی دیپلم کافی است.

آیا می‌توانم هم‌زمان با مطالعه در مدرسه، آموزش خلبانی را شروع کنم؟

بله، بسیاری علاقه‌مندان می‌توانند همزمان با تحصیل در رشته های متفاوت، آموزش خلبانی را دنبال کنند.