آیا تا به حال هنگام سفر هوایی، با شنیدن اصطلاحات پیچیده و تخصصی خلبانان و خدمه پرواز احساس سردرگمی کرده‌اید؟ یا شاید هم به عنوان یک علاقه‌مند به هوانوردی، دوست دارید بیشتر با زبان خاص این صنعت آشنا شوید. در هر صورت، آشنایی با اصطلاحات رایج در هوانوردی، باعث می‌شود که شما به عنوان یک مسافر آگاه‌تر عمل کنید. در ادامه، به بررسی مفاهیم و اصطلاحات رایج هوانوردی خواهیم پرداخت.
الفبای هوانوردی و اهمیت آن
الفبای هوانوردی، که به نام الفبای بین‌المللی فونتیک (International Radiotelephony Spelling Alphabet) نیز شناخته می‌شود، یک سیستم کدگذاری شده است که برای انتقال دقیق حروف و اعداد از طریق رادیو و ارتباطات صوتی در هوانوردی استفاده می‌شود. این سیستم به‌ویژه در شرایطی که ارتباطات صوتی دچار اختلال می‌شود یا در مواقعی که کیفیت صدا پایین است، اهمیت فراوانی دارد.
الفبای هوانوردی شامل ۲۶ حرف از الفبای انگلیسی است که به هر کدام یک کلمه خاص اختصاص داده شده است تا از اشتباهات تلفظی جلوگیری کند. برای مثال حرف “B” و “D” در مکالمات رادیویی به راحتی قابل تشخیص نیستند و احتمال اشتباه در تشخیص آن‌ها وجود دارد.
- A = Alpha
- B = Bravo
- C = Charlie
- D = Delta
- E = Echo
- F = Foxtrot
- G = Golf
- H = Hotel
- I = India
- J = Juliett
- K = Kilo
- L = Lima
- M = Mike
- N = November
- O = Oscar
- P = Papa
- Q = Quebec
- R = Romeo
- S = Sierra
- T = Tango
- U = Uniform
- V = Victor
- W = Whiskey
- X = X-ray
- Y = Yankee
- Z = Zulu
اصطلاحات رایج هوانوردی در مکالمات خلبان و برج مراقبت
این اصطلاحات و عبارات در مکالمات بین خلبانان و برج مراقبت برای اطمینان از ارتباط دقیق، واضح و بی‌اشتباه طراحی شده‌اند. استفاده صحیح از اصطلاحات رایج هوانوردی برای افزایش ایمنی پرواز و هماهنگی مؤثر در عملیات هوایی حیاتی است.
Roger: تأیید دریافت پیام
زمانی که خلبان یا برج مراقبت پیامی را دریافت می‌کند و می‌خواهد تایید کند که اطلاعات به‌درستی دریافت شده است، از واژه “Roger” استفاده می‌شود. این کلمه به معنای “پیام شما را دریافت کردم و فهمیدم” است.
Wilco: دستور را دریافت کرده و آن را اجرا خواهم کرد.
وقتی که خلبان یا برج مراقبت می‌خواهد نشان دهد که دستور دریافت شده را فهمیده و قصد دارد آن را اجرا کند، از واژه “Wilco” (مخفف “will comply”) استفاده می‌شود.
مطلب پیشنهادی: آشنایی با مکالمات خلبان و برج مراقبت
Affirmative: بله، تایید.
این واژه زمانی به کار می‌رود که برج مراقبت یا خلبان می‌خواهد به یک سوال یا دستور پاسخ مثبت بدهد.
Negative: خیر، رد.
این واژه برعکس “Affirmative” به کار می‌رود و نشان‌دهنده پاسخ منفی به یک دستور یا سوال است.
Mayday: اعلام وضعیت اضطراری شدید.
این واژه زمانی استفاده می‌شود که یک هواپیما دچار وضعیت اضطراری جدی شده است که نیاز فوری به کمک دارد. “Mayday” در واقع در مواقعی همچون نقص فنی شدید، آتش‌سوزی یا سایر مشکلات بحرانی اعلام می‌شود.
Pan-Pan: اعلام وضعیت اضطراری کمتر جدی
این واژه به‌طور مشابه به “Mayday” استفاده می‌شود، اما برای وضعیتی که بحرانی نیست، بلکه وضعیت هشدار است. این اصطلاح معمولاً برای گزارش مشکلاتی که نیاز به کمک دارند اما تهدید فوری ندارند، به کار می‌رود.
Cleared: مجاز به انجام کار.
وقتی که برج مراقبت به خلبان مجوز می‌دهد که کاری را انجام دهد (مانند برخاستن، فرود یا تغییر مسیر)، از واژه “Cleared” استفاده می‌کند. برای مثال، “Cleared for takeoff” به معنای مجاز بودن برای برخاستن است.
Standby: منتظر بمانید.
این واژه زمانی به کار می‌رود که برج مراقبت از خلبان می‌خواهد تا زمانی کوتاه منتظر بماند تا اطلاعات یا دستور بعدی به او داده شود.
Affirm: تایید می‌کنم.
این کلمه به معنای تایید پاسخ یا فرمان است و معمولاً در مکالمات برای تصدیق اطلاعات استفاده می‌شود.
Proceed: ادامه دهید.
این اصطلاح زمانی به کار می‌رود که برج مراقبت از خلبان می‌خواهد تا عملیات خود را ادامه دهد. برای مثال، “Proceed with taxi” به معنای ادامه حرکت بر روی زمین است.
Request: درخواست
زمانی که خلبان نیاز به درخواست یک دستور یا اطلاعات از برج مراقبت دارد، از این کلمه استفاده می‌کند. به‌عنوان مثال، “Request clearance for takeoff” یعنی درخواست اجازه برای برخاستن.
Roger That: پیامتان را دریافت کردم و فهمیدم.
این اصطلاح برای تایید دریافت یک پیام به کار می‌رود، مشابه به “Roger”، ولی به صورت محاوره‌ای‌تر است.
مطلب پیشنهادی: رشته تعمیر و نگهداری هواپیما
عبارات استاندارد در فازهای مختلف پرواز
در هر مرحله از پرواز، از برخاستن تا فرود، خلبانان و برج مراقبت از عبارات استاندارد استفاده می‌کنند تا اطلاعات به‌طور واضح و دقیق منتقل شود. در ادامه، برخی از این عبارات و اصطلاحات رایج هوانوردی به همراه معانی و توضیحات آن‌ها آورده شده است:
| اصطلاح | معنی | مفهوم |
| Takeoff | برخاستن | پس از دریافت مجوز از برج مراقبت، هواپیما از باند جدا شده و پرواز را آغاز می‌کند. |
| Climb | اوج‌گیری | مرحله‌ای که هواپیما پس از برخاستن ارتفاع خود را افزایش داده و به سطح پرواز موردنظر می‌رسد. |
| Cruise | پرواز در ارتفاع کروز | مرحله‌ای که هواپیما به ارتفاع موردنظر رسیده و در مسیر مشخص بدون تغییر ارتفاع حرکت می‌کند. |
| Descent | کاهش ارتفاع | زمانی که هواپیما برای آماده شدن جهت فرود، شروع به کم کردن ارتفاع می‌کند. |
| Approach | نزدیک شدن به فرودگاه | مرحله‌ای که خلبان و برج مراقبت برای هدایت هواپیما به سمت باند فرود با یکدیگر هماهنگ می‌شوند. |
| Landing | فرود | زمانی که هواپیما روی باند فرودگاه نشسته و به‌طور کامل روی زمین قرار می‌گیرد. |
| Taxi | حرکت روی زمین | حرکت هواپیما روی باند فرودگاه برای رسیدن به پارکینگ یا جایگاه تعیین‌شده پس از فرود. |
| Holding Pattern | الگوی انتظار | زمانی که هواپیما به دلیل ترافیک هوایی یا شرایط نامناسب باید در یک مسیر دایره‌ای در آسمان منتظر بماند. |
| Go-Around | تلاش مجدد برای فرود | درصورتی‌که فرود در اولین تلاش امکان‌پذیر نباشد، خلبان پرواز را ادامه داده و مجدداً برای فرود اقدام می‌کند. |
| Clear to Land | مجاز به فرود | اجازه رسمی از سوی برج مراقبت به خلبان برای نشستن بر روی باند فرودگاه. |
اصطلاحات مربوط به فرودگاه
این اصطلاحات برای مدیریت بهتر فرودگاه و حفظ ایمنی و کارایی در پروازها بسیار مهم هستند و دانستن آن‌ها به درک بهتر عملیات فرودگاهی کمک می‌کند.
| اصطلاح | معنی | مفهوم |
| Runway | باند پرواز | مسیری مشخص و مستحکم در فرودگاه که هواپیماها برای برخاستن و فرود از آن استفاده می‌کنند. |
| Taxiway | مسیر حرکت زمینی | راه‌های ارتباطی بین باند پرواز و ترمینال که هواپیماها برای حرکت در سطح فرودگاه از آن‌ها استفاده می‌کنند. |
| Apron | محوطه پارک هواپیما | فضایی در فرودگاه که برای پارک، سوخت‌گیری، بارگیری و پیاده و سوار کردن مسافران استفاده می‌شود. |
| Terminal | ترمینال فرودگاه | ساختمانی که برای پذیرش مسافران، کنترل امنیتی، دریافت کارت پرواز و انتقال به هواپیما مورد استفاده قرار می‌گیرد. |
| Gate | گیت خروجی/ورودی | دروازه‌ای که مسافران برای سوار شدن به هواپیما یا خروج از آن از طریق آن هدایت می‌شوند. |
| Control Tower | برج مراقبت پرواز | ساختمانی در فرودگاه که کنترل ترافیک هوایی و صدور دستورالعمل‌های مربوط به برخاستن و فرود را بر عهده دارد. |
| Hangar | آشیانه هواپیما | سازه‌ای بزرگ در فرودگاه که برای تعمیر، نگهداری و پارک هواپیماهای غیرفعال استفاده می‌شود. |
| Departure Lounge | سالن انتظار پرواز | مکانی در داخل ترمینال که مسافران قبل از سوار شدن به هواپیما در آن منتظر می‌مانند. |
| Baggage Claim | قسمت تحویل بار | بخشی از فرودگاه که مسافران پس از پرواز، چمدان‌ها و بارهای خود را دریافت می‌کنند. |
| Customs | گمرک فرودگاه | منطقه‌ای در فرودگاه که در آن بررسی‌های امنیتی و گمرکی روی مسافران و کالاها انجام می‌شود. |
| Jet Bridge | پل اتصال به هواپیما | گذرگاه متحرکی که مسافران را از ترمینال به داخل هواپیما یا بالعکس هدایت می‌کند. |
| Holding Bay | محوطه انتظار | منطقه‌ای در نزدیکی باند که هواپیماها قبل از دریافت مجوز برخاستن، در آن منتظر می‌مانند. |
| Ground Handling | خدمات زمینی فرودگاه | تمامی فعالیت‌های مرتبط با آماده‌سازی هواپیما، بارگیری، سوخت‌رسانی و هدایت مسافران در زمین فرودگاه. |
| Flight Information Display System (FIDS) | سیستم نمایش اطلاعات پرواز | تابلوهای دیجیتال یا الکترونیکی که زمان پروازها، وضعیت تأخیر و اطلاعات مربوط به گیت را نمایش می‌دهند. |
| Ramp | محوطه عملیاتی پرواز | منطقه‌ای در فرودگاه که برای عملیات بارگیری، سوخت‌گیری و آماده‌سازی پرواز استفاده می‌شود. |
اصطلاحات مربوط به خدمه پرواز
| اصطلاح | معنی | مفهوم |
| Pilot | خلبان | فردی که مسئول هدایت و کنترل هواپیما در طول پرواز است. خلبان اصلی را “کاپیتان” و کمک‌خلبان را “فرست آفیسِر” می‌نامند. |
| Captain (CAPT) | کاپیتان | خلبان ارشد هواپیما که مسئولیت کلی پرواز، ایمنی و تصمیم‌گیری در شرایط اضطراری را بر عهده دارد. |
| First Officer (FO) | کمک‌خلبان | فردی که در کنار کاپیتان پرواز را هدایت می‌کند و در مواقع لزوم کنترل هواپیما را بر عهده می‌گیرد. |
| Flight Engineer | مهندس پرواز | در برخی هواپیماهای قدیمی‌تر، فردی که مسئول نظارت بر عملکرد سیستم‌های فنی هواپیما مانند موتورها و سوخت‌رسانی است. |
| Cabin Crew | خدمه کابین | گروهی از افراد شامل مهمانداران که مسئول تأمین رفاه و ایمنی مسافران در داخل کابین هواپیما هستند. |
| Flight Attendant (FA) | مهماندار پرواز | فردی که مسئول ارائه خدمات به مسافران، رسیدگی به نیازهای آن‌ها و اجرای اقدامات ایمنی در طول پرواز است. |
| Purser | سرمهماندار | مهماندار ارشد در پرواز که وظیفه مدیریت سایر مهمانداران و هماهنگی با خلبان را بر عهده دارد. |
| Loadmaster | مسئول بارگیری | فردی که مسئول برنامه‌ریزی، توزیع وزن بار و حفظ تعادل هواپیما هنگام بارگیری محموله‌ها است. |
| Ground Staff | کارکنان زمینی | افرادی که در فرودگاه مشغول به کار هستند و وظایفی مانند پذیرش مسافران، بارگیری، تعمیرات و هدایت هواپیما روی زمین را انجام می‌دهند. |
| Dispatcher | مسئول عملیات پرواز | فردی که اطلاعات ضروری مانند شرایط آب‌وهوا، مسیر پرواز و میزان سوخت موردنیاز را به خلبان ارائه می‌دهد. |
| Air Marshal | پلیس هوایی | مأموری که به‌طور مخفیانه در برخی پروازها حضور دارد تا از امنیت پرواز در برابر تهدیدات احتمالی محافظت کند. |
| Check Pilot | خلبان ارزیاب | مربی پرواز که عملکرد خلبانان را ارزیابی می‌کند و آن‌ها را در آزمون‌های مهارتی مورد سنجش قرار می‌دهد. |
| Flight Surgeon | پزشک هوانوردی | پزشکی که مسئول بررسی سلامت جسمی و روانی خدمه پرواز و رسیدگی به مشکلات پزشکی آن‌ها است. |
| Ramp Agent | مأمور عملیات رمپ | فردی که مسئول هدایت هواپیما هنگام پارک، راهنمایی آن برای تاکسی کردن و بارگیری تجهیزات و چمدان‌ها است. |
| Security Screener | بازرس امنیتی | فردی که وظیفه بررسی امنیتی مسافران و خدمه قبل از ورود به هواپیما را بر عهده دارد. |
اصطلاحات مربوط به ایمنی پرواز
| اصطلاح | معنی | مفهوم |
|---|---|---|
| Mayday | درخواست کمک اضطراری | این اصطلاح در مواقع اضطراری شدید مانند نقص فنی جدی یا حادثه‌ای در پرواز توسط خلبان اعلام می‌شود. |
| Pan-Pan | وضعیت اضطراری بدون خطر جانی | این اصطلاح زمانی استفاده می‌شود که یک وضعیت اضطراری رخ داده اما جان مسافران یا خدمه در خطر فوری نیست، مانند مشکل فنی جزئی. |
| Emergency Landing | فرود اضطراری | فرودی که به دلیل نقص فنی، شرایط نامساعد جوی یا مسائل پزشکی ضروری انجام می‌شود. |
| Evacuation | تخلیه اضطراری | خروج سریع مسافران و خدمه از هواپیما در مواقع اضطراری از طریق درهای خروجی و سرسره‌های بادی. |
| Brace Position | موقعیت ایمنی هنگام سقوط | حالتی که مسافران در هنگام برخورد احتمالی باید اتخاذ کنند؛ شامل خم شدن به جلو و محافظت از سر و گردن. |
| Ditching | فرود روی آب | زمانی که هواپیما مجبور به فرود در سطح آب می‌شود، این عملیات معمولاً با فعال‌سازی جلیقه‌های نجات و قایق‌های بادی همراه است. |
| Decompression | افت فشار کابین | زمانی که فشار هوا در کابین به‌طور ناگهانی کاهش می‌یابد و باعث نیاز به استفاده از ماسک‌های اکسیژن می‌شود. |
| Oxygen Mask Deployment | فعال شدن ماسک اکسیژن | در صورت کاهش فشار کابین، ماسک‌های اکسیژن از سقف کابین آزاد شده و مسافران باید از آن‌ها استفاده کنند. |
اصطلاحات مخفف رایج در هوانوردی
| اصطلاح | معنی | مفهوم |
|---|---|---|
| ATC (Air Traffic Control) | کنترل ترافیک هوایی | واحدی که مسئول مدیریت و هدایت هواپیماها در فضای هوایی و فرودگاه‌ها برای جلوگیری از برخورد و تأمین ایمنی پرواز است. |
| ICAO (International Civil Aviation Organization) | سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی | سازمانی وابسته به سازمان ملل متحد که قوانین و استانداردهای بین‌المللی هوانوردی را تعیین و هماهنگ می‌کند. |
| FAA (Federal Aviation Administration) | اداره هوانوردی فدرال | نهاد دولتی ایالات متحده که قوانین، مقررات و استانداردهای مربوط به ایمنی پرواز را تنظیم و اجرا می‌کند. |
| IATA (International Air Transport Association) | انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی | سازمانی که استانداردهای مربوط به عملیات شرکت‌های هواپیمایی را تعیین می‌کند و هماهنگی بین ایرلاین‌ها را بر عهده دارد. |
| VFR (Visual Flight Rules) | قوانین پرواز با دید مستقیم | نوعی مقررات پروازی که در شرایط جوی مساعد اجرا می‌شود و خلبان می‌تواند با دید چشمی مسیر پرواز را کنترل کند. |
| IFR (Instrument Flight Rules) | قوانین پرواز با دستگاه | مقرراتی که به خلبان اجازه می‌دهد حتی در شرایط جوی نامساعد، بدون دید مستقیم و فقط با تکیه بر ابزارهای ناوبری پرواز کند. |
| METAR (Meteorological Aerodrome Report) | گزارش وضعیت آب‌وهوا در فرودگاه | یک گزارش استاندارد هواشناسی که شرایط جوی یک فرودگاه شامل دما، باد، دید افقی و ابرها را مشخص می‌کند. |
| TAF (Terminal Aerodrome Forecast) | پیش‌بینی وضعیت هوای فرودگاه | گزارشی که پیش‌بینی وضعیت جوی فرودگاه را برای چند ساعت آینده ارائه می‌دهد و برای برنامه‌ریزی پروازها بسیار مهم است. |
| ILS (Instrument Landing System) | سیستم فرود با ابزار دقیق | سیستمی که با استفاده از امواج رادیویی به خلبان کمک می‌کند در شرایط کم‌دید فرود ایمن‌تری داشته باشد. |
| FDR (Flight Data Recorder) | ضبط‌کننده اطلاعات پرواز (جعبه سیاه) | دستگاهی که داده‌های مربوط به عملکرد هواپیما را ثبت می‌کند و در بررسی سوانح هوایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. |
| CVR (Cockpit Voice Recorder) | ضبط‌کننده صدای کابین خلبان | دستگاهی که مکالمات خلبان و دیگر صداهای داخل کابین خلبان را ضبط می‌کند و در تحقیقات سوانح هوایی نقش کلیدی دارد. |
نتیجه گیری و سوالات متداول
در دنیای هوانوردی، جایی که هر ثانیه و هر واژه اهمیت دارد، تسلط بر این اصطلاحات برای تمامی فعالان این حوزه، از خلبانان و مهمانداران گرفته تا مهندسان پرواز و کارکنان زمینی، ضروری است. آموزش و استفاده صحیح از این اصطلاحات نه‌تنها ایمنی را افزایش می‌دهد، بلکه باعث هماهنگی بیشتر در عملیات پروازی می‌شود.
در نهایت، آشنایی با زبان تخصصی هوانوردی برای مسافران علاقه‌مند نیز می‌تواند تجربه‌ای جذاب باشد و به درک بهتر فرآیندهای پرواز و مکالمات درون کابین کمک کند. با گسترش دانش هوانوردی و رعایت استانداردهای بین‌المللی، صنعت هوایی هر روز ایمن‌تر و کارآمدتر از قبل خواهد شد. امیدواریم این مقاله از تهران اویتور برای شما مفید بوده باشد.
چرا اصطلاحات خاصی در هوانوردی استفاده می‌شوند؟
اصطلاحات استاندارد هوانوردی برای جلوگیری از سوءتفاهم، افزایش دقت در مکالمات و ارتقای ایمنی پرواز به کار می‌روند. این اصطلاحات کمک می‌کنند که ارتباط بین خلبانان، برج مراقبت و سایر کارکنان هوانوردی سریع و شفاف باشد.
چرا اصطلاحات مخفف در هوانوردی تا این حد رایج هستند؟
اصطلاحات مخفف در هوانوردی برای کاهش حجم مکالمات، افزایش سرعت ارتباط و جلوگیری از سوءتفاهم در شرایط حساس و اضطراری استفاده می‌شوند.
