خلبانی یکی از شغل‌های جذاب و چالش‌برانگیز است که نیازمند تخصص و مهارت‌های ویژه‌ای است. بسیاری از افرادی که به این حرفه علاقه دارند، به دنبال پاسخ به سوالی هستند که ممکن است برای آنها به وجود آید: “برای خلبان شدن چه رشته ای بخوانیم؟” این سوال بسیار مهم است، زیرا مسیر تحصیلی صحیح می‌تواند نقش مهمی در موفقیت فرد در این حرفه ایفا کند.
روش‌های تحصیل و ورود به رشته خلبانی
خلبانی یکی از مشاغل جذاب و چالش‌برانگیز است که برای ورود به آن، روش‌های تحصیلی مختلفی وجود دارد. این روش‌ها معمولاً به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: خلبانی نظامی و خلبانی غیرنظامی. هر یک از این مسیرها نیازمند دریافت آموزش‌های خاص و انجام مراحل متنوعی است.
- خلبانی نظامی
خلبانان نظامی به عنوان اعضای نیروهای مسلح، مسئول عملیات هوایی برای پشتیبانی از مأموریت‌های نظامی و ملی هستند. آنها با انواع مختلف هواپیماها، از جمله جنگنده‌ها، بمب‌افکن‌ها و هلیکوپترها، پرواز می‌کنند و به انجام مأموریت‌هایی مانند گشت‌زنی، حمل و نقل نظامی و عملیات‌های جنگی می‌پردازند.
به دلیل ساختار نظامی، ایجاد فرصت‌های شغلی در این حوزه به نسبت دشوار است. اما فرصت‌های پیشرفت برای تبدیل به فرماندهی یا کار در حوزه‌های مدیریتی وجود دارد.
مطلب پیشنهادی: چگونه خلبان جنگنده شویم؟
- خلبانی غیرنظامی
خلبانان غیرنظامی به عنوان خلبانان تجاری، خصوصی یا باری فعالیت می‌کنند. آنها مسئول حمل و نقل مسافرین، بار و خدمات مختلف هوایی هستند. این دسته از خلبانان بیشتر در شرکت‌های هواپیمایی، شرکت‌های باری یا به عنوان خلبان شخصی فعالیت می‌کنند.
بازار کار خلبانان غیرنظامی نسبت به نظامی، تنوع بیشتری دارد و با رشد صنعت هوانوردی، نیاز به خلبانان نیز افزایش می‌یابد. خلبانان تجاری معمولاً سطح درآمد خوبی دارند، با این حال، وضعیت اقتصادی و رقابت در صنعت هوایی بر درآمد آنها تأثیرگذار است.
مطلب پیشنهادی: دریافت گواهینامه خلبانی تجاری چگونه است؟
تحصیل در دانشگاه های هوانوردی
برای تبدیل شدن به یک خلبان نظامی، مسیر تحصیلی مشخصی وجود دارد. یکی از مهم‌ترین مراحل این مسیر، تحصیل در دانشگاه‌های هوانوردی است. این دانشگاه‌ها دوره‌های تخصصی و جامعی را برای تربیت خلبانان نظامی برگزار می‌کنند.
بنابراین لازم است تا متقاضیان در کنکور شرکت کنند و در یکی از دانشگاه‌های هوانوردی قبول شوند. در این دانشگاه‌ها، علاوه بر آموزش پرواز و هوانوردی، دانشجویان با مفاهیم نظامی مانند استراتژی‌های جنگی، کار گروهی و توانایی‌های دفاعی نیز آشنا می‌شوند.
برنامه‌های تحصیلی معمولاً به صورت ترکیبی از آموزش‌های تئوری و عملی بوده و در برخی از موارد، پس از اتمام تحصیل، فارغ‌التحصیلان به استخدام نیروهای مسلح کشور در می‌آیند.
ثبت‌نام در آموزشگاه‌های خلبانی
در پاسخ به این سوال که برای خلبان شدن چه رشته ای بخوانیم؟ باید بگوییم که یکی دیگر از روش‌های متداول تحصیل در رشته خلبانی، ثبت‌نام در آموزشگاه‌های خلبانی است. این آموزشگاه‌ها دوره‌های تخصصی برای تربیت خلبانان غیرنظامی ارائه می‌دهند که شامل آموزش‌های تئوری و عملی در زمینه هوانوردی است.
در این آموزشگاه‌ها، دانش‌آموزان ابتدا اصول پرواز، قوانین هوانوردی، تعمیر و نگهداری هواپیما و تجهیزات مختلف را یاد می‌گیرند. سپس، در بخش عملی دوره‌ها، با پرواز واقعی و تحت نظارت استاد خلبانان، تجربه‌های عملی کسب می‌کنند.
این مسیر برای کسانی که علاقه‌مند به خلبان تجاری، حمل‌ونقل هوایی، یا حتی خلبانی تفریحی هستند، یک گزینه مناسب است. ثبت‌نام در این آموزشگاه‌ها به دلیل تمرکز روی پروازهای عملی و تئوری، به افراد امکان می‌دهد تا بدون نیاز به تحصیل در دانشگاه، وارد دنیای هوانوردی شوند.
معدل لازم برای ورود رشته خلبانی
معدل لازم برای رشته خلبانی نظامی و غیرنظامی بستگی به شرایط و الزامات هر مسیر تحصیلی دارد و می‌تواند متغیر باشد. برای پذیرش در دانشگاه‌های نظامی که آموزش خلبانی را ارائه می‌دهند، معمولاً شرایط سخت‌تری در نظر گرفته می‌شود.
برای مثال، در ایران برای ورود به رشته خلبانی نظامی در دانشگاه‌های ارتش، معمولاً نیاز به حداقل معدل ۱۴ تا ۱۵ در مقطع دیپلم وجود دارد. اما در زمینه خلبانی غیرنظامی، معمولاً نیاز به معدل خاصی برای پذیرش در آموزشگاه‌های خلبانی وجود ندارد. این آموزشگاه‌ها بیشتر به مهارت‌های عملی و علاقه‌مندی افراد برای یادگیری پرواز توجه دارند.
رتبه مورد نیاز رشته خلبانی در کنکور
برای پذیرش در دانشگاه‌های نظامی که آموزش خلبانی ارائه می‌دهند، به ویژه دانشگاه‌های ارتش، نیروی هوایی، و سایر نیروهای مسلح، رتبه کنکور باید در حد بالایی باشد. در ایران، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری یکی از مهم‌ترین دانشگاه‌هایی است که رشته خلبانی را ارائه می‌دهد. این دانشگاه، دوره‌های آموزشی جامعی را برای تربیت خلبانان نظامی برگزار می‌کند.
به طور کلی، برای خلبانی نظامی در ایران، رتبه کنکور باید در بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ (بسته به دانشگاه و سال پذیرش) باشد، در حالی که برای خلبانی غیرنظامی، نیازی به رتبه خاصی در کنکور وجود ندارد و بیشتر به انتخاب شخصی و شرایط آموزشگاه‌ها بستگی دارد.
راهنمای ثبت نام و تحصیل رشته خلبانی
برای ثبت‌نام و تحصیل در رشته خلبانی، داوطلبان باید مراحل و مدارک مشخصی را آماده و ارائه دهند. مراحل زیر به طور کلی شامل شرایط ورود به دوره‌های خلبانی در ایران هستند. اما توجه داشته باشید که ممکن است جزئیات دقیق‌تر بسته به دانشگاه یا مؤسسه آموزش پرواز متفاوت باشد.
مدارک مورد نیاز جهت ثبت نام خلبانی
- مدرک تحصیلی: حداقل مدرک دیپلم برای ثبت‌نام در دوره‌های خلبانی الزامی است.
- شناسنامه و کارت ملی: اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی
- چند قطعه عکس: عکس‌های پرسنلی با مشخصات اعلام شده توسط آموزشگاه یا دانشگاه
- گواهی سلامت جسمانی: گواهی سلامت جسمانی و روانی که توسط پزشک معتمد صادر شده باشد.
شرایط جسمانی برای تحصیل رشته خلبانی
شرایط جسمانی برای تحصیل در رشته خلبانی به دلیل اهمیت بالای سلامت و آمادگی بدنی در عملکرد خلبان، به طور دقیق و ویژه‌ای تعریف می‌شود. این شرایط برای اطمینان از توانایی فرد در مواجه با وضعیت‌های مختلف پروازی ضروری هستند.
در ادامه به مهم‌ترین شرایط جسمانی که برای تحصیل در رشته خلبانی باید رعایت شوند، اشاره می‌کنیم:
سلامت عمومی:
- داوطلبان باید از سلامت عمومی مطلوب برخوردار باشند و بیماری‌های جدی مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، فشار خون بالا، مشکلات تنفسی، و اختلالات روانی نداشته باشند.
- وضعیت عمومی بدن باید به‌گونه‌ای باشد که فرد قادر به انجام فعالیت‌های پروازی بدون مشکل باشد.
سلامت بینایی:
- داشتن بینایی خوب و بدون مشکلات جدی مانند ضعف شدید بینایی، آب مروارید، گلوکوم یا اختلالات شبکیه ضروری است.
سلامت شنوایی:
- شنوایی خوب از دیگر شرایط ضروری است. خلبانان باید بتوانند به‌راحتی ارتباطات رادیویی را شنیده و واکنش نشان دهند.
- مشکلات شنوایی مانند ناشنوایی یا مشکلات جدی شنوایی ممکن است مانع از پذیرش در دوره‌های آموزشی شوند.
قد و وزن:
- معمولاً برای پذیرش در رشته خلبانی، داشتن قد و وزن در محدوده معقول الزامی است. قد معمولاً باید بین 165 تا 195 سانتیمتر باشد.
- وزن باید متناسب با قد فرد باشد تا بتواند در طول پرواز به راحتی در صندلی خلبان بنشیند و تجهیزات پروازی را به‌راحتی استفاده کند.
آزمایش‌های روانی و عصبی:
- علاوه بر شرایط جسمانی، آزمایش‌های روانی و عصبی نیز برای ارزیابی سلامت ذهنی و روانی داوطلبان انجام می‌شود.
- این آزمایش‌ها برای اطمینان از توانایی خلبان در مواجهه با استرس‌های پروازی و شرایط بحرانی ضروری است.
نتیجه گیری و پاسخ به سوالات متداول
در پاسخ به سوال “برای خلبان شدن چه رشته ای بخوانیم؟” می‌توان گفت که داشتن یک رشته خاص و مشخص الزامی نیست. اگرچه رشتههای ریاضی و فیزیک به دلیل داشتن مباحث پایه قوی‌تر، می‌توانند به درک بهتر مفاهیم هوانوردی کمک کنند، اما مهم‌ترین عامل علاقه و انگیزه فرد است. امیدوارم این مطلب از تهران اویتور برای شما مفید بوده باشد.
آیا برای خلبان شدن حتماً باید رشته مهندسی بخوانم؟
خیر. برای ثبت نام دوره های خلبانی داشتن حداقل مدرک تحصیلی دیپلم کافی است.
آیا زبان انگلیسی در رشتههای خلبانی اهمیت دارد؟
بله، زبان انگلیسی یکی از زبانهای رسمی در هوانوردی است و تسلط به آن برای درک مفاهیم فنی و ارتباطات قوی با دیگر خلبانان و کنترلکنندهها الزامی است.
